Việc truy thu thuế bán hàng online đối với các đối tượng kinh doanh trên sàn thương mại điện tử diễn ra như thế nào? Việc truy thu thuế Shopee bắt đầu từ năm nào? Các nguyên tắc và đối tượng bị truy thu thuế bánh hàng online thương mại điện tử (TMĐT) là gì?

Sự bùng nổ của thương mại điện tử (TMĐT) trong những năm gần đây đã tạo điều kiện thuận lợi cho cả người tiêu dùng và người bán hàng. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra những thách thức cho cơ quan thuế trong việc quản lý nghĩa vụ thuế của các cá nhân và tổ chức kinh doanh trên môi trường số. Một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu là việc truy thu thuế bán hàng online trên các sàn TMĐT. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết và làm rõ các câu hỏi liên quan đến vấn đề này.

I. Cơ sở pháp lý khi truy thu thuế bán hàng online

Các quy định pháp luật liên quan đến việc truy thu thuế bán hàng online trên các sàn TMĐT được quy định trong nhiều văn bản pháp luật khác nhau, cụ thể:

• Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 được ban hành vào ngày 13/06/2019;
• Nghị định 126/2020/NĐ-CP, ban hành ngày 19/10/2020, quy định chi tiết việc thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế;
• Nghị định 125/2020/NĐ-CP, ban hành ngày 19/10/2020, quy định về các hình thức xử phạt đối với các vi phạm hành chính về thuế;
• Thông tư 40/2021/TT-BTC hướng dẫn về nghĩa vụ thuế đối với cá nhân kinh doanh.

II. Quy định truy thu thuế bán hàng online

1. Truy thu thuế là gì?

Truy thu thuế bán hàng online là hành động của cơ quan thuế yêu cầu các cá nhân hoặc tổ chức nộp thêm một khoản tiền thuế còn thiếu do khai báo không chính xác hoặc không khai báo đầy đủ nghĩa vụ thuế. Đây là một biện pháp được áp dụng khi cơ quan chức năng phát hiện ra các hành vi vi phạm liên quan đến thuế, chẳng hạn như trốn thuế, gian lận, khai báo sai lệch hoặc không kê khai các khoản thu nhập phát sinh.

2. Việc truy thu thuế bán hàng online thương mại điện tử, cụ thể là truy thu thuế Shopee, được bắt đầu từ năm nào?

Cơ quan thuế đã bắt đầu thực hiện việc truy thu thuế bán hàng online đối với hoạt động TMĐT từ khoảng năm 2018. Tuy nhiên, một bước tiến quan trọng là từ năm 2022, khi Nghị định 91/2022/NĐ-CP (sửa đổi và bổ sung Nghị định 126/2020/NĐ-CP) chính thức yêu cầu các sàn TMĐT cung cấp thông tin giao dịch của người bán cho cơ quan thuế. Điều này giúp cơ quan thuế dễ dàng hơn trong việc xác định nghĩa vụ thuế của các cá nhân hoặc tổ chức kinh doanh TMĐT.

Quy trình truy thu thuế bán hàng online gồm các bước:

• Thực hiện kiểm tra và rà soát dữ liệu giao dịch của cá nhân, doanh nghiệp trên các sàn TMĐT;
• Đối chiếu dữ liệu này với hồ sơ khai thuế đã nộp;
• Gửi thông báo và yêu cầu người nộp thuế bổ sung số tiền thuế còn thiếu;
• Trong trường hợp người nộp thuế không tự nguyện thực hiện, cơ quan thuế sẽ áp dụng các biện pháp cưỡng chế theo quy định.

III. Nguyên tắc khi truy thu thuế bán hàng online thương mại điện tử

• Việc truy thu thuế bán hàng online phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật, dựa trên các văn bản: Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân và các thông tư, nghị định liên quan. Cơ quan thuế không được phép tự ý áp dụng các biện pháp truy thu mà không có căn cứ pháp lý rõ ràng;
• Tất cả các tổ chức và cá nhân có nghĩa vụ nộp thuế đều phải tuân thủ quy định và chịu trách nhiệm truy thu nếu có vi phạm. Đồng thời, họ có nghĩa vụ kê khai trung thực và nộp đầy đủ số tiền thuế còn thiếu, ngay cả khi đã hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính;
• Cơ quan thuế có trách nhiệm công khai và thông báo đầy đủ các thông tin liên quan đến việc truy thu thuế bán hàng online, bao gồm số tiền thuế bị truy thu, lý do truy thu và thời gian nộp bổ sung.

IV. Đối tượng bị truy thu thuế bán hàng online trên sàn thương mại điện tử

Các đối tượng chính có thể bị truy thu thuế bán hàng online trên sàn thương mại điện tử bao gồm:

• Các cá nhân, hộ kinh doanh hoạt động trên các sàn TMĐT như Shopee, Tiki, Lazada, Facebook, TikTok… có doanh thu từ 100.000.000 đồng/năm trở lên nhưng chưa thực hiện khai thuế kinh doanh online hoặc kê khai thiếu;
• Các doanh nghiệp kinh doanh thông qua sàn TMĐT: Các công ty không khai báo chính xác thu nhập, chi phí hoặc doanh thu phát sinh từ hoạt động kinh doanh số;
• Các sàn TMĐT: Trong trường hợp vi phạm nghĩa vụ cung cấp thông tin hoặc có các dấu hiệu tiếp tay cho hành vi trốn thuế;
• Người bán hàng online (ví dụ: trên Facebook, Instagram) không đăng ký mã số thuế hoặc không kê khai doanh thu một cách đầy đủ.

V. Quy định xử phạt khi kê khai thuế trên sàn thương mại điện tử sai

1. Công thức tính tiền chậm nộp thuế sàn thương mại điện tử

Cách tính tiền chậm nộp và thời gian tính chậm nộp thuế được quy định cụ thể như sau:

Mức tính = 0.03%/ngày x Số tiền thuế chậm nộp

Thời gian tính tiền chậm nộp được tính liên tục, bao gồm cả các ngày lễ và ngày nghỉ theo quy định của pháp luật (theo Luật sửa đổi số 56/2024/QH15 được ban hành ngày 29/11/2024, có hiệu lực từ ngày 01/01/2025), cụ thể:

Từ ngày tiếp theo ngày cuối cùng của thời hạn nộp ➜ Ngày liền kề trước ngày nộp tiền thuế

Lưu ý: Tiền chậm nộp thuế được áp dụng như nhau cho cả cá nhân/HKD và doanh nghiệp.

2. Mức phạt chậm đăng ký thuế bán hàng online trên sàn

3. Mức phạt chậm nộp tờ khai thuế trên sàn thương mại điện tử

Lưu ý:

Các mức phạt trên áp dụng cho doanh nghiệp; đối với cá nhân hoặc hộ kinh doanh, mức phạt bằng 1/2 mức trên.

4. Mức phạt khi kê khai thuế thương mại điện tử sai dẫn đến thiếu số thuế phải nộp

Việc kê khai thuế kinh doanh trên sàn TMĐT sai dẫn đến giảm số tiền thuế phải nộp hoặc tăng số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn sẽ bị áp dụng mức phạt theo một trong hai cách sau:

• Bị phạt 20% số tiền thuế khai thiếu;
• Bị phạt 20% số tiền thuế đã được miễn, giảm, hoàn cao hơn so với quy định.

5. Mức phạt hành vi trốn thuế trên sàn TMĐT

• Phạt 1 lần số tiền thuế nếu có từ 1 tình tiết giảm nhẹ;
• Phạt 2 lần số tiền thuế nếu có 1 tình tiết tăng nặng;
• Phạt 2,5 lần số tiền thuế nếu có 2 tình tiết tăng nặng;
• Phạt 3 lần số tiền thuế nếu có từ 3 tình tiết tăng nặng;
• Phạt từ 1,5 lần đến 3 lần số tiền thuế nếu có vi phạm nghiêm trọng.

Các mức phạt cụ thể và biện pháp khắc phục được quy định chi tiết tại Điều 17 của Nghị định 125/2020/NĐ-CP.

Lưu ý: Ngoài việc bị xử phạt tiền theo quy định, người nộp thuế vẫn phải nộp đầy đủ số tiền thuế còn thiếu và tiền lãi chậm nộp, được tính đến ngày thực hiện nộp.

VI. Thời hiệu xử phạt, thời hạn truy thu thuế bán hàng online trên sàn

1. Thời hiệu phạt tiền chậm nộp thuế kinh doanh sàn thương mại điện tử

• Không bị giới hạn thời hiệu xử phạt, vì đây là việc tính lãi trên nghĩa vụ nộp thuế, không phải là hành vi vi phạm hành chính;
• Căn cứ vào luật Quản lý thuế và Luật sửa đổi số 56/2024/QH15;
• Áp dụng khi người nộp thuế nộp tiền thuế sau thời hạn quy định.

Ví dụ:

Chị M đang kinh doanh mỹ phẩm trên Shopee và TikTok Shop. Doanh thu trong tháng 01/2025 là 150.000.000 đồng, và chị đã nộp tờ khai thuế cá nhân kinh doanh đúng hạn vào ngày 15/02/2025. Tuy nhiên, chị chỉ nộp tiền thuế vào ngân sách nhà nước vào ngày 28/02/2025.

Theo quy định, hạn chót để nộp tiền thuế cho tháng 01/2025 là ngày 20/02/2025. Do đó, tiền chậm nộp sẽ được tính từ ngày 21/02/2025 đến ngày 27/02/2025 (tổng cộng 7 ngày).

Số tiền chậm nộp = Số tiền thuế × 0.03% × 7 ngày.

Giả sử số thuế phải nộp là 2.000.000 đồng, thì tiền phạt chậm nộp thuế = 2.000.000 × 0.03% × 7 = 4.200 đồng.

2. Thời hiệu xử phạt theo quy định hành vi chậm đăng ký thuế kinh doanh online

• Thời hiệu xử phạt: 2 năm;
• Căn cứ vào điều 10 của Nghị định 125/2020/NĐ-CP;
• Ngày bắt đầu tính thời hiệu: Là ngày người nộp thuế thực hiện đăng ký thuế (theo Khoản 2a Điều 8 của Nghị định 125);
• Xử phạt khi việc đăng ký thuế diễn ra muộn hơn so với thời điểm phát sinh doanh thu chịu thuế.

Ví dụ: Cá nhân A bắt đầu bán hàng online từ tháng 03/2023, nhưng đến ngày 30/06/2025 mới thực hiện đăng ký mã số thuế kinh doanh online. Do đó, nếu cơ quan thuế phát hiện ra hành vi này chậm nhất là đến ngày 30/06/2027, họ vẫn có quyền xử phạt.

3. Thời hiệu xử phạt theo quy định hành vi chậm nộp tờ khai thuế trên sàn thương mại điện tử

• Thời hiệu xử phạt: 2 năm;
• Căn cứ: Điều 11 của Nghị định 125/2020/NĐ-CP;
• Ngày bắt đầu tính thời hiệu: Là ngày người nộp thuế thực tế nộp tờ khai (theo Khoản 2a Điều 8 của Nghị định 125);
• Xử phạt khi cá nhân không nộp tờ khai thuế đúng thời hạn theo quy định.

Ví dụ:

• Cá nhân C bán hàng online trên các sàn TMĐT như Shopee và TikTok Shop từ năm 2021 đến 2024, với doanh thu hàng năm trên 100.000.000 đồng, nhưng đã không kê khai và nộp thuế;
• Đến ngày 28/02/2025, cá nhân C tự giác nộp tờ khai và nộp đủ số thuế, cùng với tiền lãi chậm nộp cho 4 năm trước đó;
• Sau đó, vào ngày 28/12/2025, cơ quan thuế tiến hành kiểm tra và xem xét xử phạt.

Vì hành vi vi phạm là không nộp tờ khai đúng hạn, thời hiệu xử phạt sẽ được tính từ ngày cá nhân nộp tờ khai muộn (ngày 28/02/2025). Do đó, đến ngày 28/12/2025, vẫn còn trong thời hiệu xử phạt là 2 năm, và cơ quan thuế có quyền xử phạt vi phạm hành chính.

Trong trường hợp cơ quan thuế tiến hành kiểm tra sau ngày 28/12/2025, thì đã hết thời hiệu xử phạt, và cá nhân C sẽ không bị xử phạt nữa.

4. Thời hiệu xử phạt theo quy định hành vi kê khai thuế bán hàng online sai làm giảm số thuế phải nộp

• Thời hiệu xử phạt: 5 năm;
• Căn cứ: Điều 16 của Nghị định 125/2020/NĐ-CP;
• Ngày bắt đầu tính thời hiệu: Là ngày tiếp theo của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế của kỳ tính thuế mà phát sinh hành vi khai sai;
• Xử phạt trong các trường hợp như:
  • Cá nhân, hộ kinh doanh có thực hiện kê khai nhưng kê khai thiếu doanh thu, sai thuế suất, hoặc làm sai số tiền phải nộp;
  • Không có dấu hiệu cố ý gian lận.

Ví dụ: Cá nhân D bán hàng online trong tháng 01/2025 và có doanh thu là 500.000.000 đồng, nhưng chỉ kê khai là 200.000.000 đồng, dẫn đến số thuế phải nộp thấp hơn so với thực tế. Theo đó:

• Hạn nộp hồ sơ thuế kinh doanh online tháng 01/2025: Ngày 20/02/2025;
• Ngày bắt đầu tính thời hiệu xử phạt: Ngày 21/02/2025;
• Thời hiệu khi xử phạt kết thúc: Ngày 21/02/2030;

Nếu cơ quan thuế phát hiện ra hành vi khai sai này vào ngày 01/03/2026, thì vẫn còn trong thời hiệu xử phạt. Cá nhân D sẽ bị phạt 20% trên số thuế khai sai, cộng với tiền lãi chậm nộp và bị truy thu số thuế còn thiếu.

5. Thời hiệu xử phạt theo quy định hành vi trốn thuế kinh doanh online

• Thời hiệu xử phạt: 5 năm;
• Căn cứ: Điều 17 của Nghị định 125/2020/NĐ-CP;
• Ngày bắt đầu tính thời hiệu: Là ngày tiếp theo của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế của kỳ phát sinh hành vi trốn thuế;
• Xử phạt trong các trường hợp như:
  • Không nộp hồ sơ đăng ký thuế và không nộp tờ khai thuế;
  • Nộp tờ khai sau 90 ngày bắt đầu từ ngày hết hạn và có phát sinh số thuế phải nộp nhưng bạn không tự giác nộp đủ trước khi bị cơ quan thuế phát hiện.
• Không áp dụng xử phạt trốn thuế trong các trường hợp:
  • Người nộp tờ khai trễ quá 90 ngày, nhưng không phát sinh số thuế phải nộp;
  • Có phát sinh thuế, nhưng người nộp thuế đã tự giác nộp đủ số thuế và tiền chậm nộp vào ngân sách trước khi cơ quan thuế kiểm tra, thanh tra hoặc phát hiện.

Ví dụ:

Cá nhân E kinh doanh online từ tháng 01/2024, với doanh thu cả năm là 600.000.000 đồng nhưng không đăng ký MST và cũng không nộp bất kỳ tờ khai thuế nào cho năm 2024.

Cơ quan thuế kiểm tra và xác định rằng đây là hành vi cố ý không kê khai thuế để trốn tránh nghĩa vụ thuế, và thuộc trường hợp bị xử phạt trốn thuế. Theo đó:

• Hạn nộp hồ sơ thuế tháng 01/2024: Ngày 20/02/2024;
• Ngày bắt đầu tính thời hiệu xử phạt: Ngày 21/02/2024;
• Thời hiệu xử phạt kết thúc: Ngày 21/02/2029.

Nếu cơ quan thuế phát hiện hành vi trốn thuế này vào ngày 15/01/2026, thì vẫn còn trong thời hiệu xử phạt, và cá nhân E có thể bị phạt từ 1 đến 3 lần số tiền thuế trốn, tùy theo mức độ vi phạm theo Điều 17 của Nghị định 125/2020/NĐ-CP.

Nếu đã hết thời hiệu xử phạt, cơ quan thuế vẫn truy thu số thuế còn thiếu và tiền lãi chậm nộp, nhưng sẽ không áp dụng việc xử phạt hành chính.

VII. Các câu hỏi thường gặp về truy thu thuế bán hàng online Shopee, Lazada, Tiki…

1. Nếu một cá nhân kinh doanh trên nhiều sàn cùng một lúc thì việc tính thuế sẽ được thực hiện như thế nào?

Cá nhân cần tổng hợp doanh thu từ tất cả các sàn TMĐT, bao gồm cả thu nhập chuyển khoản, tiền mặt và ví điện tử. Nếu tổng doanh thu cao hơn 100.000.000 đồng/năm, thì cá nhân đó thuộc diện phải nộp thuế.

2. Cá nhân kinh doanh trên các sàn TMĐT nước ngoài, ví dụ như Etsy, có cần phải kê khai và nộp thuế không?

Có. Cá nhân là người cư trú tại Việt Nam và phát sinh thu nhập từ hoạt động kinh doanh, không phân biệt trên nền tảng trong nước hay nước ngoài, đều phải thực hiện kê khai và nộp thuế tại Việt Nam.

3. Cá nhân mới bắt đầu bán hàng online cần đăng ký và nộp thuế online như thế nào?

Từ ngày 01/01/2025, người kinh doanh online trên các sàn thương mại điện tử (như Shopee, Tiki, Lazada) hoặc trên các nền tảng mạng xã hội (như Facebook, Zalo, TikTok…) sẽ cần đăng ký mã số thuế đuôi 888 để kê khai và nộp thuế cho hoạt động kinh doanh trực tuyến của mình.

Để đăng ký mã số thuế đuôi 888, cá nhân cần có tài khoản định danh điện tử VNeID mức 2 và MST cá nhân từ tiền lương, tiền công (mã số thuế 10 số).

Lời kết

Qua bài viết trên VAR eCOM kết luận việc nắm rõ các quy định về truy thu thuế bán hàng online không chỉ giúp cá nhân, doanh nghiệp kinh doanh trên nền tảng số tuân thủ pháp luật mà còn tránh được các rủi ro về xử phạt và chi phí phát sinh. Trong bối cảnh chuyển đổi số ngày càng mạnh mẽ, doanh nghiệp kinh doanh online cần chủ động cập nhật quy định thuế, kê khai và nộp thuế đúng hạn để hoạt động bền vững và hợp pháp.